“Jeanine wilde er voor haar team zijn. Ze had zelf vroeger een leidinggevende die nooit aanwezig was. Liet zich weinig op kantoor zien. Behalve als er stront aan de knikker was of er van boven een belangrijke verandering te melden was. Verder had ze de beste man niet vaak gezien op de werkvloer.”
Dat ging haar niet gebeuren. Ze stond midden in haar team. Iedereen kan altijd bij haar terecht. Ze vindt het dan ook belangrijk om altijd klaar te staan en mee te denken in oplossingen.
Slechte leidinggevenden staan aan de zijlijn, was haar overtuiging. Nee, zij deed actief mee in haar leiderschapsrol. Wel zou het fijn zijn als het team soms eerst zelf ging nadenken. Daar hielp ze hen dan mee, samen zoeken naar die oplossing.
In hoeverre ben jij er als leidinggevende van bewust wat jouw manier van leidinggeven doet met de teamdynamiek?
De kracht van de groep
Je bent als team (vaak onbewust) elke dag bezig met teamontwikkeling. De teamdynamiek van de groep zorgt ervoor dat je met elkaar gedrag ontwikkelt wat je helpt als team, maar soms ontwikkel je ook bepaalde routines en patronen met elkaar die niet helpend zijn.
Het is belangrijk dat je als leidinggevende de kracht van de groep niet onderschat. Elke stap die jij zet heeft namelijk invloed op de teamdynamiek.
Wil jij jouw team actiever en daadkrachtiger aan de slag zien gaan? Geloof jij dat deze instelling, die jou misschien op het lijf geschreven is, jouw collega’s gaat helpen? Goed dat jij jouw team deze houding gunt.
In onze praktijk zien we veel leidinggevenden ‘People managen’. Veel contact en verbinding zoeken met hun collega’s door het voeren van 1 op 1 gesprekken is daar een voorbeeld van. Wist jij dat je met dit contact weinig impact maakt op de kracht van de groep?
Begrijp ons niet verkeerd. 1 op 1 contact moet er zijn. Maar de grootste invloed op de dynamiek van jouw gehele team heb je daadwerkelijk als je bij elkaar bent.
Klinkt dit bekend?
Jouw leiderschap heeft je al best wat gebracht, je stuurt jouw team aan en dat loopt eigenlijk best aardig. Je bent trots op wat je al hebt bereikt met je team. Maar toch mis je iets. Het kan meer, het kan nog beter. Je hebt wellicht al eens gedacht aan een leiderschapscursus of je hebt al eens een leiderschapsopleiding gevolgd. Deze kennis kon je goed gebruiken en misschien put je hier nog steeds uit.
Toch voel je dat je net nog niet datgene bereikt hebt wat je graag uit je team zou willen halen. Dat laatste stukje wat jij jouw team gunt.
Voel jij dat? Het kan best zijn dat jij nog wat te doen hebt in de teamdynamiek. Zichtbare en onzichtbare groepsprocessen in jouw team zijn altijd aanwezig. Niet alleen de geschreven rollen en taken doen iets met de groep. Elke collega heeft een onbewust aandeel in de patronen en gedragingen van jouw team. Ook jij als leidinggevende. Hier hebben jouw communicatiestijl en gedrag een belangrijk aandeel, maar ook jouw drijfveren kunnen onderliggend een rol spelen in de invloed die jij hebt op de dynamiek.
Een goede teamdynamiek en jullie teamprestaties
Kurt Lewin is de grondlegger van de term teamdynamiek. Kurt geeft hier het volgende over aan: ‘Als mensen samenwerken nemen ze vaak een bepaalde rol met bijbehorend gedrag aan. Groeps- of teamdynamiek is het effect dat deze rollen en gedragingen hebben op andere teamleden’.
Teamdynamiek of groepsdynamiek is er altijd en overal. Plaats een aantal mensen bij elkaar, er ontstaat dynamiek, want tussen deze mensen is altijd interactie op bewust of onbewust niveau.
Het gedrag van alle collega’s inclusief. leidinggevende in het team hebben effect op elkaar. Als de één afwacht wordt de ander getriggerd tot actie. Is er te veel actie door een aantal collega’s, zullen anderen achterover gaan leunen of minder proactief zijn. Als er te weinig aandacht is voor de dynamiek in een team kan de samenwerking vastlopen of niet optimaal worden ingezet. Patronen zullen zich herhalen en een nog steviger fundament krijgen.
Als je de teamdynamiek wilt verbeteren is de rol van elk teamlid van groot belang. Wil je de verschillende teamfases doorlopen naar een high-performance team (Tuckman) heb je als leidinggevende een grotere invloed als je bewust inspeelt op de teamdynamiek.
Teamdynamiek verbeteren? Hoe doe je dat?
Naast dat je een echt teamgevoel moet creëren met elkaar is er nog veel meer van belang als je wil inspelen op de dynamiek. Naast onze teamontwikkeltrajecten loopt er altijd een leiderschapstraject van de leidinggevende. De leidinggevende heeft zoveel (onbewuste) invloed op de dynamiek, dat dit een essentieel onderdeel is van jullie ontwikkeling, ook om het teamresultaat na het traject vast te houden.
Leidinggevende met veel gevoel en ervaring en een team aardig op de rit: Wil jij jouw aandeel vergroten zodat jouw fijne team kan doorgroeien naar een high performance team? Net die laatste handvatten nodig? Dan ben je aan het juiste adres. Samen tillen we jouw team naar een hoger niveau.
Wanneer gaan voor teamontwikkeling?
We krijgen vaak de vraag: wanneer is teamontwikkeling nou echt zinvol? Moet er bijvoorbeeld een conflict of onveilige situatie in het team zijn? Oftewel: wanneer is het nuttig om hier tijd en geld in te investeren?
Teamontwikkeling is eigenlijk altijd zinvol. Het is zinvol als overleg en samenspel tussen collega’s nodig is om resultaten te behalen. Maar ook als verschillende perspectieven en meningen ertoe doen om goede beslissingen te nemen, kan het verbeteren van de groepsdynamiek erg zinvol zijn. Denk ook aan de sterke verbinding die nodig is om autonomie en een effectieve samenwerking te creëren.
Het verbeteren van de groepsdynamiek is helemaal nodig als er een onveilig (leer)klimaat is in het team of op de afdeling. Als er weinig tijd is voor teamontwikkeling of het (door-)ontwikkelen van softskills, is het ook tijd om de groepsdynamiek onder de loep te nemen.
Oftewel: alleen als er geen enkele reden is om de samenwerking aan te gaan met je collega’s, is het zonde van de investering. Ook teams met een hoge senioriteit kunnen net die laatste stap zetten door aandacht te besteden aan het doorontwikkelen.
Doordat we werken met teams op verschillende niveaus, ziet niet elk traject hetzelfde uit. We werken altijd met een 0-meting. Dit is een team-intake waarbij we naast de leidinggevende, het team en de bijbehorende dynamiek onder de loep nemen. Vanuit de 0-meting maken we een voorstel voor een passend traject of passende training.
Hoe krijg ik inzicht in mijn team?
Zijn er veranderingen bij jou in de organisatie of in het team? Dat is een moment om de teamdynamiek en jouw leiderschap onder de loep te nemen. Is er helemaal niks veranderd? Dan is het tijd om de balans op te maken. Stap uit je dagelijkse praktijk en probeer vanaf een afstandje naar jouw team te kijken. Klaar voor?
Pak een pen en papier en schrijf de antwoorden op deze vragen op:
- Waar werken we naartoe? En hoe doen we dit samen?
- Wat werkt goed in onze samenwerking?
- Waar laten we als team effectiviteit liggen?
- Wanneer en hoe geven we elkaar feedback?
- Wat kan er nog verbeterd worden in onze communicatie?
- Hoe goed kennen we elkaars kwaliteiten en benutten we deze optimaal?
Heb je het helemaal in beeld? Bespreek het dan met je team, kijk of je hier gelijk instaat en maak afspraken met elkaar.
Hoe herken ik een verwaarloosd team?
Een verwaarloosd team. Dat klinkt heftig en dat is het ook. Het is jammer als je niet het optimale uit je team kan halen. Tijd om in actie te komen. Maar hoe herken je een verwaarloosd team? Dan kan lastig zijn, maar er zijn een aantal tekenen en symptomen die kunnen wijzen op een gebrek aan effectieve teamdynamiek en zorg. Hier moet je op letten:
1. Gebrek aan communicatie: teamleden praten niet openlijk met elkaar. Er is bijvoorbeeld een gebrek aan gesprekken, zowel over werk gerelateerde zaken als over persoonlijke onderwerpen. In sommige gevallen kunnen er conflicten sluimeren zonder besproken te worden.
2. Vermijden van samenwerking: teamleden werken voornamelijk individueel en vermijden gezamenlijke inspanningen. Ze delen geen informatie, hulpbronnen of ideeën met elkaar.
3. Verlies van motivatie: teamleden lijken gedemotiveerd en hebben weinig enthousiasme voor hun werk. Ze voelen zich niet betrokken bij het team of het doel ervan.
4. Toenemend ziekteverzuim en verloop: een hoog ziekteverzuim en een hoog verloop binnen het team kunnen duiden op ontevredenheid en een gebrek aan betrokkenheid bij het werk.
5. Gebrek aan vertrouwen: Vertrouwen is essentieel voor een effectieve samenwerking. Als teamleden elkaar niet vertrouwen, kunnen problemen ontstaan in de samenwerking.
6. Conflicten en onopgeloste geschillen: als conflicten zich ophopen zonder opgelost te worden, kan dit leiden tot een giftige werkomgeving en een slechte teamdynamiek.
7. Gebrek aan duidelijke doelen en richting: Het team heeft geen heldere doelen of richting, wat leidt tot verwarring over wat van hen verwacht wordt.
8. Overmatige bureaucratie: een te zware administratieve last kan de temleden ontmoedigen en hun effectiviteit verminderen.
9. Gevoel van isolatie: Teamleden voelen zich geïsoleerd en alleen in hun werk. Ze missen een gevoel van gemeenschap en ondersteuning.
10. Onvoldoende erkenning en beloning: Als teamleden zich niet gewaardeerd voelen voor hun inspanningen, kan dit hun betrokkenheid verminderen.
Herken jij een of meerdere punten in jouw team? Dan is het belangrijk om proactief stappen te ondernemen om de teamdynamiek te verbeteren. Dit kan onder meer inhouden dat er open communicatie wordt gestimuleerd, teambuildingactiviteiten worden georganiseerd, duidelijke doelen worden gesteld en dat conflicten worden aangepakt. Het is ook belangrijk om de oorzaken van de problemen te identificeren en aan te pakken, of het nu gaat om managementproblemen, hoge werkdruk of gebrek aan middelen.
Tips om de groepsdynamiek te verbeteren
Een team is dus pas een team wanneer de leden van elkaar afhankelijk zijn om team- en organisatiedoelen te realiseren. Deze gezamenlijke doelen bereik je goed wanneer het team zinvol gebruik maakt van de verschillende karakters en talenten van alle collega’s. Een aantal tips om de groepsdynamiek te verbeteren:
1. Maak gebruik van de diversiteit. Hoe je dit aanpakt? Maak verschillen bespreekbaar en zichtbaar. Dit doe je door samen aan de slag te gaan. Maak een overzicht van de verschillende kwaliteiten die de diversiteit van jouw team met zich meebrengt. Als laatste kan je conflicten gebruiken om samen het gesprek aan te gaan.
2. Stel duidelijke doelen en verwachtingen. Zorg ervoor dat het hele team begrijpt wat de overkoepelende doelen en prioriteiten zijn. Definieer meetbare doelstellingen en stel duidelijke verwachtingen voor prestaties. Het helpt als elk teamlid weet hoe hun werk bijdraagt aan het grotere geheel.
3. Geef autonomie en verantwoordelijkheid. Geef elkaar (teamleden) de ruimte om zelf beslissingen te nemen en werk te organiseren. Neem verantwoordelijkheid voor persoonlijke- en teamacties en resultaten. Een gezonde balans tussen vrijheid en verantwoordelijkheid is essentieel voor het gehele team.